اگر «ژوزه ساراماگو» نويسندهي پرتغالي که رمان معروف «کوري» را به رشتهي تحرير درآورد، زنده بود، فردا (چهارشنبه) هشتاد و نهمين سالروز تولدش را جشن ميگرفت.
به گزارش ايسنا، ژوزه ساراماگو نويسندهي معروف پرتغالي است که در سال 1998 موفق به کسب نوبل ادبيات شد. وي در اوايل دههي 90 ميلادي پس از آنکه دولت حاکم پرتغال از حضور رمان «انجيل به روايت عيسي مسيح» او در جايزهي ادبي اروپا ممانعت کرد، کشورش را ترک کرد و سالهاي آخر عمرش به همراه همسرش در لانزاروته زندگي کرد.
ژوزه ساراماگو روز 16 نوامبر 1922 در روستايي در شمال ليبسون در خانوادهاي کشاورز متولد شد. او اولين رمان خود را در سال 1947 بهنام «کشور گناه» منتشر کرد، اما موفقنبودن اين کتاب موجب شد نويسندگي را کنار بگذارد، تا اينکه 35 سال پس از آن، در سال 1982، رمان «بالتازار و بلموندا» را نوشت که ترجمهي انگليسي آن، شهرت فراواني برايش بههمراه آورد.
اين کتاب تاريخي، انحطاط پادشاهي پرتغال در قرن شانزدهم را به تصوير کشيده است. او در آثارش بيشتر به دولتهاي مستبد، نابرابريهاي اجتماعي و مقدسات مذهبي پرداخته است. کتاب «کوري» را ميتوان معروفترين اثر او دانست که براي اولينبار در ايران در سال 1378 ترجمه شد.
منحصربه فردترين ويژگي آثار ساراماگو، عدم کاربرد نشانههاي نگارشي به صورت متداول و استفاده از جملات بسيار طولاني است. او از ميان علائم نگارشي تنها از نقطه و ويرگول استفاده ميکند و از ساير علامات مطلقا پرهيز ميکند. ساراماگو گفتگوهاي شخصيتهاي داستان را پشت سرهم مينويسد و مشخص نميکند که کدام جمله را چه کسي گفته و بهندرت يک پاراگراف را تمام ميکند.
ساراماگو در سياست هم اظهارنظرهاي جنجالبرانگيزي داشت. در ديداري که از رامالله در فلسطين اشغالي داشت، اشغال اين کشور از سوي رژيم صهيونيستي را با رفتار سربازان نازي در دوران جنگ جهاني دوم با اسراي خود در اردوگاه کار «آوشويتس» مقايسه کرده بود و با وجود فشارهاي فراوان به او، انتقادش را پس نگرفت.
اگرچه بسياري از منتقدان ادبي ساراماگو در رديف نويسندگان پيرو سبک رئاليسم جادويي قرار داده و آثار او را با نويسندگان اسپانياييزبان آمريکاي لاتين مقايسه ميکنند، اما او خود را ادامهدهندهي ادبيات اروپا و تأثيرپذيري خود را بيشتر از «گوگول» و «سروانتس» ميداند.
ساراماگو گاه در دل داستانهاي خود از جملات طعنهآميزي استفاده ميکند که ذهن خواننده را از حوادث تخيلي و غالبا تاريخي داستان خود به واقعيتهاي جامعهي امروز معطوف ميکند.
عليرغم تمام انتقاداتي که از نگرش بدبينانهي ساراماگو به دنيا ميشود، تعجبآور است که آثار او چه در سطح عامهي مردم و چه در ميان نويسندگان و خوانندگان حرفهاي ايراني مورد اقبال زيادي واقع شده است.
شهرت ساراماگو در ايران با ترجمهي فارسي کتاب «کوري» در سال 1378 آغاز شد.
«غار»، «سال مرگ ريکاردو»، «همهي نامها» و «بالتازار و بلموندا» از ديگر آثار اين نويسندهي معروف پرتغالي هستند.
وي سال گذشته در سن 87 سالگي در لاس پالماس اسپانيا درگذشت. |